Waarop letten bij een onderhandse lening?
Als je geld leent zonder tussenkomst van een bank of kredietverstrekker, wordt dit een onderhandse lening genoemd. Je leent dan geld van bijvoorbeeld je ouders, een vriend of andere bekenden. Bij een onderhandse lening is het belangrijk dat je goede afspraken maakt over het terugbetalen van het bedrag en de rente. Je wilt natuurlijk dat de relatie tussen beide partijen goed blijft en duidelijke afspraken helpen daarbij.
In dit artikel geven we je enkele handige tips over particulier geld lenen. Zo weet je zeker dat je overal aan hebt gedacht.
1. Particuliere lening zonder BKR-toetsing
Leen je geld bij een bank of kredietverstrekker? Dan wordt deze persoonlijke lening of doorlopend krediet geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR). Ook rood staan bij de bank of een aankoop op afbetaling zorgt voor een BKR-registratie. Bij het afsluiten van een nieuwe lening of hypotheek vindt er een BKR-toetsing plaats. De kredietverstrekker kijkt of je je betaalverplichting altijd netjes nakomt. Is dat niet het geval? Dan wordt het lastig om een nieuwe lening of een hypotheek af te sluiten.
Bij een onderhandse lening vindt er geen BKR-toetsing plaats. Voor veel mensen is dat een reden om hiervoor te kiezen Ook wordt de lening niet geregistreerd bij het BKR. Zorg wel dat je goed weet aan wie je geld uitleent, of van wie je een bedrag leent. Maak van tevoren altijd goede afspraken over het terugbetaling van de lening en de rente.
2. Contract onderhandse lening
Schrijf de afspraken die je maakt over de onderhandse lening zo duidelijk mogelijk op. Een simpele schuldbekentenis is gewoon rechtsgeldig, zelfs als die via e-mail, WhatsApp of sms is afgegeven. Wij raden je echter aan om een contract op te stellen bij een particuliere lening. Hierin leg je de volgende zaken vast:
- Het leenbedrag.
- Waarvoor het geleende bedrag wordt gebruikt. Bijvoorbeeld voor het kopen van een auto of caravan, het aflossen van een andere schuld of meer financiële ruimte.
- Hoeveel rente er wordt betaald.
- Wanneer de aflossingen en rente betaald moeten worden. Dit kan bijvoorbeeld in maandelijkse termijnen zijn.
Op deze pagina van NIBUD vind je een goed voorbeeld voor zo'n overeenkomst.
3. Marktconforme rente bij onderhandse lening
Veel mensen zien een onderhandse lening als een vorm van goedkoop geld lenen. Dit is echter niet het geval. Ook bij deze leenconstructie is het verstandig om een marktconforme rente te vragen. Dit houdt in dat de rente niet afwijkt van de rente die een bank of kredietverstrekker vraagt over een lening. Is de rente toch lager? Dan ziet de Belastingdienst het verschil in rente als een schenking, en zal degene die het geld leent schenkbelasting over het renteverschil moeten betalen. Dit is soms niet het geval als het leenbedrag onder de jaarlijkse schenkvrijstelling blijft.
Tip! Bereken op onze onafhankelijke vergelijkingssite snel en eenvoudig wat de marktconforme laagste rente lening is. Zo weet je direct hoeveel rente je kunt vragen als je een onderhandse lening verstrekt.
4. Particuliere lening opgeven bij de Belastingdienst
Leen je geld bij je ouders, vrienden of bekenden om in je eigen woning te steken? Dan ben je verplicht de onderhandse lening zelf op te geven bij de Belastingdienst. Normaal gesproken doet de bank of kredietverstrekker dit. Geef het leenbedrag, de looptijd van de lening en het rentepercentage door. Je mag de rente onder bepaalde voorwaarden aftrekken van de inkomstenbelasting in box 1. De Belastingdienst stelt de volgende eisen:
- Je gebruikt het geleende geld voor het kopen van een eigen woning of voor het onderhouden of verbouwen van je huis.
- De rente moet marktconform zijn: je betaalt dus dezelfde rente als je zou doen bij een soortgelijke lening bij de bank of een andere kredietverstrekker.
- De rente wordt daadwerkelijk betaald. Bij kwijtschelding van de rente is deze niet meer aftrekbaar.
- Degene van wie je leent mag niet je fiscale partner zijn, tenzij je de lening in een huis steekt waar je zonder die persoon gaat wonen.
- De lening moet binnen 30 jaar afbetaald zijn.
Leen je geld voor een ander doel dan je eigen huis? Dan mag je de lening aftrekken van je vermogen in box 3. Vaak betaal je hierdoor minder belasting over je spaargeld en beleggingen.
5. Onderhandse lening en betalingsverplichting
Leen je geld, bijvoorbeeld als autofinanciering? Dan ga je een betalingsverplichting aan. In dat opzicht verschilt een particuliere lening niet van een lening bij een bank of kredietverstrekker. De BKR-toets beschermt je tot op zekere hoogte, zodat je geen betalingsverplichting aangaat die je niet kunt nakomen. Bij een onderhandse lening moet je er dus zeker van zijn dat je het bedrag ook kunt terugbetalen.
Heb je zelf geld uitgeleend aan een familielid, vriend of bekende, maar betaalt degene de lening niet (op tijd) terug? Dan kun je de volgende stappen ondernemen:
- Neem contact op met de degene die het geld geleend heeft. Geef aan dat de betaling niet (op tijd) is binnengekomen. Vraag hen of haar om alsnog te betalen binnen een bepaalde periode.
- Kan de lener je niet direct betalen? Spreek dan een betalingsregeling af. Leg de regeling schriftelijk vast. Maak duidelijk in hoeveel termijnen het bedrag moet worden afbetaald, en op welke data.
- Blijft de persoon in gebreke, dat wil zeggen dat hij of zij nog steeds niet betaald? Stuur dan een aangetekende brief waarin je het geld terugeist. Geef degene de gelegenheid om tot een bepaalde datum het bedrag terug te betalen.
- Heb je alles geprobeerd, maar blijft de schuldenaar in gebreke? Dan kun je naar de rechter gaan. Het is belangrijk dat je de gemaakte afspraken over de onderhandse lening wel op papier hebt staan. Ook een schuldbekentenis op papier of per mail is rechtsgeldig.
Voordelen particuliere lening en kanttekeningen
We geven je hieronder een overzicht van de belangrijkste voordelen en kanttekening van een onderhandse lening.
Voordelen en kanttekeningen voor degene die het geld uitleent
- Je leent geld van iemand die je goed kent. Dat schept vertrouwen. Het geeft vaak een fijn gevoel om een familielid, vriend of dierbare op deze manier te kunnen helpen.
- Vertrouwen is natuurlijk mooi, maar zekerheid en duidelijkheid zijn zeker bij een onderhandse lening erg belangrijk. Maak dus altijd duidelijke afspraken met de lener en leg deze schriftelijk vast.
- Leen daarnaast natuurlijk geen geld uit dat je zelf niet kunt missen.
- Zorg verder dat je goed op de hoogte bent van de financiële situatie van de persoon aan wie je geld leent. Vraag eventueel om loonstroken, een jaaropgaaf of een inkomensverklaring van de Belastingdienst en een overzicht van zijn/haar BKR-registratie.
- Vraag je af waarom diegene van jou wil lenen en niet bijvoorbeeld van een bank of kredietverstrekker. Als iemand al schulden of een negatieve BKR-registratie heeft, doe je er verstandiger aan deze persoon te verwijzen naar de schuldhulpverlening. Zo komt er een structurele oplossing voor de financiële problemen.
Voordelen en kanttekeningen voor degene die het geld leent
- De lening wordt niet bij het BKR geregistreerd en degene die jou geldt leent hoeft jouw BKR-gegevens niet te toetsen. Dit lijkt een voordeel, maar is het vaak juist niet. Je loopt het risico dat je meer leent dan je kunt terugbetalen. En als je de lening niet (op tijd) kunt terugbetalen, leidt dat vaak tot een verstoorde relatie met het familielid of de vriend van wie je leent. Leen dus alleen als je zeker weet dat je het geld kunt terugbetalen.
- Lenen van een familielid, vriend of bekende is geen oplossing als je schulden hebt. Een nieuwe lening brengt je van de regen in de drup. Hulp zoeken bij de schuldhulpverlening, brengt je verder dan nog meer lenen.
Toch liever een lening afsluiten bij een bank of kredietverstrekker? We helpen je graag verder.